Z D R O W I E
Zatoki przynosowe to przestrzenie
powietrzne w kościach twarzoczaszki.
Gdy są drożne, funkcjonują prawidłowo.
Ich blokada natomiast powoduje
zaleganie wydzieliny śluzowej,
co w większości przypadków przeradza
się w infekcję. Dochodzi wówczas
do napływu komórek zapalnych i zmiany
charakteru produkowanego płynu
na śluzowo-ropny. Konsekwencją
uporczywych, nawracających infekcji
zatok może być nieodwracalne
zniszczenie ich wyściółki śluzowej.
BUDOWA
Zatoki można uważać za przedłużenie jam
nosa, ponieważ stanowią wpuklenia błony
śluzowej w otaczającą kość, stąd też
biorą się ich nazwy: czołowa, klinowa,
szczękowa i sitowa (komórki sitowe).
Trzy pierwsze występują parzyście.
Największe są zatoki szczękowe,
a najmniejsze sitowe, które składają się
z drobnych jamek kostnych. Zatoki łączą
się z jamami nosa poprzez wąskie ujścia
i kanaliki. Zaczynają powstawać
już w życiu płodowym. Jako pierwsza
wykształca się zatoka szczękowa,
co następuje w drugim trymestrze ciąży,
a najpóźniej czołowa, która pojawia się
w wieku około sześciu lat. Ostateczne
wymiary osiągają w drugiej dekadzie
życia.
FUNKCJE
Rola zatok przynosowych nie została
do końca sprecyzowana. Jedna z ich
potwierdzonych funkcji polega
na ogrzewaniu i nawilżaniu wdychanego
powietrza (nos w ciągu doby musi
nawilżyć ok. 10 tysięcy litrów powietrza)
oraz wyrównywaniu różnicy stężeń
podczas oddychania. Mówi się też
o roli mechanicznej zatok, związanej
z ochroną mózgoczaszki przed urazami
i zmniejszeniem wagi szkieletu
twarzoczaszki. Mogą one ponadto pełnić
funkcję fonetyczną, stanowiąc przestrzeń
rezonacyjną i chroniąc ucho wewnętrzne
przed przewodzeniem głosu przez kości.
WARUNKI SPRZYJAJĄCE
INFEKCJOM
Czynnikami ryzyka sprzyjającymi
zapaleniu zatok są: alergiczny nieżyt
nosa, wady anatomiczne przegrody
nosowej i bocznej ściany nosa
(np. polipy, guzy nowotworowe), wrodzone
zaburzenia transportu śluzowo
-rzęskowego (np. mukowiscydoza),
choroba refluksowa przełyku i refluks
krtaniowo-gardłowy, niedobory
immunologiczne, narażenie na dym
tytoniowy i zanieczyszczenia środowiska.
Do wystąpienia infekcji może się
przyczynić również przypadek,
na przykład uraz głowy czy otwarcie
zatoki szczękowej podczas ekstrakcji
zęba. U dzieci należy wziąć pod uwagę
przerost migdałka gardłowego oraz fakt
uczęszczania do placówek
wychowawczych (żłobki, przedszkola),
gdzie ma miejsce kumulacja zarazków.
PRZYCZYNY SYANÓW
ZAPALNYCH
Pierwotną przyczyną zapalenia zatok są
wirusy (rinowirusy, orbiwirusy,
adenowirusy, wirusy grypy, wirus
paragrypy).