B Connect Issue 12 B-Connect-12

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.เอกชัย อภิศักดิ์กุล ถอดรหัส How to บริหารธุรกิจครอบครัว รับชมวีดีโอสัมภาษณ ธุรกิจครอบครัวถือเป็นธุรกิจรากฐานของระบบเศรษฐกิจทั้งระดับจุลภาคและมหภาค เพราะการริเริ่มท�ำธุรกิจในครอบครัวนั้นคือ การส่งต่อความเป็นมาของธุรกิจ ปรัชญา/แก่นแท้/จิตวิญญาณของธุรกิจจากรุ่นสู่รุ่น แต่หากจะคิดว่าธุรกิจครอบครัวเป็นธุรกิจขนาด เล็กแค่ในครัวเรือนเท่านั้นละก็ผิด ด้วยว่าธูรกิจครอบครัวสามารถเติบใหญ่เป็นธุรกิจระดับโลกได้ หากมีหลักการบริหารจัดการที่ดีภายใน ธุรกิจครอบครัว ตลอดจนการบริหารความสัมพันธ์ การวางตัวผู ส ้ บ ื ทอด ฯลฯ เพื อ ่ ให้ธ ร ุ กิจครอบครัวเดินหน้าต่อไปได้จากรุ น ่ สู ร ่ น ่ ุ แต่กระนั น ั้ ก็ย ง ั มีค ำ � กล่าวว่า ธุรกิจครอบครัวมักจะไม่สามารถส่งต่อถึงรุ น ่ ที่ 3 ได้ ทว่า ผู ช ้ ว ่ ยศาสตราจารย์ ดร.เอกชัย อภิศ ก ั ดิ ก ์ ล ุ คณบดี คณะ วิทยพัฒน์ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย และ ผู อ ้ ำ � นวยการ ศูนย์ธ ร ุ กิจครอบครัว (FAMZ) ได้ถอดรหัสการวางกลยุทธ์การบริหารธุรกิจ ครอบครัวที่มีมิติทัง้ ศาสตร์และศิลป์ เพื่อให้ธุรกิจครอบครัวสามารถยืนยงอยู่ได้และเติบโตได้แบบ Happy Growth Q การบริหารธุรกิจครอบครัวให้ย น ื ยงจากรุ น ่ สู ร ่ น ่ ุ ถือเป็น ความท้าทายและมีพ ฒ นาการอะไรหรือไม่ อย่างไร ต้องบอกว่า การบริหารธุรกิจครอบครัวถือเป็นหนึ ง ่ ในงานท ยากที ส ่ ด ุ เพราะเป็นการบริหารที ม ่ ค ี วามซับซ้อน อ่อนไหวเกี ย ่ วข้องกับ ผลประโยชน์ อ�ำนาจการควบคุมธุรกิจและมีอารมณ์เข้ามาเกี ย ่ วข้อง ท ส�ำคัญ ครอบครัวส่วนใหญ่ก ม ็ ก ั ไม่น ย ิ มเปิดเผยเรื อ ่ งภายในครอบครัวให บุคคลภายนอกได้ร บ ั รู้ ศาสตร์ด า ้ นนี จ ้ ง ึ ถูกขีดให้อยู ใ ่ นวงจ�ำกัด ทั ง ้ ที ธ ่ ร ุ กิจ ครอบครัวมีความส�ำคัญต่อระบบเศรษฐกิจและเป็นรากฐานของระบบ เศรษฐกิจทั ว ่ โลก โดยเฉพาะประเทศในแถบเอเชีย และกล่าวได้ว า ่ ธุรกิจ ครอบครัวถือเป็นกลุ ม ่ ที ม ่ ค ี วามส�ำคัญ อาทิ ค่านิยมและเป้าหมายของ ครอบครัว เนื อ ่ งจากคนเอเชียมักอยู ก ่ น ั เป็นครอบครัวใหญ่และให้ความ ส�ำคัญกับการดูแลคนในครอบครัวมากกว่าคนตะวันตก อย่างไรก็ตาม พัฒนาการที เ ่ ด่นๆ ของธุรกิจครอบครัวที เ ่ ห็นได้ช ด ั เจน และแตกต่างจากเมื อ ่ สิบปีก อ ่ น คือ ประการแรก การปรับตัวให้เป็น ‘ธุรกิจครอบครัวมืออาชีพ’ ที เ ่ ปิด กว้างและไม่จ ำ � กัดการบริหารธุรกิจแต่เฉพาะคนในครอบครัวเท่านั น ้ แต สามารถท�ำงานกับมืออาชีพได้อย่างกลมกลืน ประการที ส ่ อง ความเข้าใจที ม ่ ต ี อ ่ ‘ธรรมชาติของธุรกิจครอบครัว’ ว่า ครอบครัวมีอ ท ิ ธิพลอย่างไรกับธุรกิจ เข้าใจความสมดุลระหว่างธุรกิจ กับครอบครัว เช่น เข้าใจถึงเป้าหมายทางธุรกิจและเข้าใจเป้าหมายของ ครอบครัวด้วย ในฐานะที เ ่ ป็นเจ้าของกิจการ ผู บ ้ ริหารและสมาชิกใน ครอบครัวจึงต้องรู จ ้ ก ั การท�ำให้สมดุลระหว่างธุรกิจกับครอบครัว เนื อ ่ งจาก ในฟากของธุรกิจมีผ เ ้ ู กี ย ่ วข้องทัง้ มืออาชีพ พนักงาน ซัพพลายเออร และลูกค้า ขณะที ใ ่ นฟากของครอบครัวก็ม ผ ี อ ้ ู าวุโส คู ส ่ มรส ญาติพ น ี่ อ ้ ง ลูกหลานและคนในบ้านที ต ่ อ ้ งดูแล Q เหตุผลของการก่อตั ง ้ ศูนย์ธ ร ุ กิจครอบครัว (FAMZ) การก่อตั้ง FAMZ ของมหาวิทยาลัยหอการค้าไทยเมื่อ 3 ปีก อ ่ น ในขณะนั น ้ กลุ ม ่ ธุรกิจครอบครัวเป็นกลุ ม ่ ที ค ่ นมักมองข้าม ที ส ่ ำ � คัญ ถึงปัจจุบ น ั นี ค ้ นที เ ่ ข้าใจเกี ย ่ วกับธุรกิจครอบครัว ผมเชื อ ่ ว่าก็ม ไ ี ม มากนัก จริงๆ แล้ว ก็ม ธ ี ร ุ กิจที เ ่ ข้ามาเป็นที ป ่ รึกษาเพียงบางส่วนงาน เท่านั น ้ อย่างบริษ ท ั ที ป ่ รึกษาทางด้านกฎหมาย ขณะที่ FAMZ เป็นท ปรึกษาของธุรกิจครอบครัวจริงๆ ขอบเขตการท�ำงานของเราส่วนใหญ่จะเป็นงานทางด้านการบริหาร จัดการ การวางระบบบริหาร การลดความขัดแย้งการสืบทอดธุรกิจ การท�ำให้ธ ร ุ กิจเติบโต การปรับปรุงความสัมพันธ์ การลดความขัดแย้งของ สมาชิกในครอบครัวให้ด ข ี น ึ้ การส่งผ่านความเป็นเจ้าของธุรกิจให้สมดุล และไม่ข น ึ้ อยู ก ่ บ ั ใครคนใดคนหนึ ง ่ มากเกินไป ซึ ง ่ ตรงนี แ ้ ตกต่างกันมาก แต เราก็ท ำ � งานร่วมกันกับบริษ ท ั ที ป ่ รึกษาทางด้านกฎหมาย B-CONNECT MAGAZINE 69

B Connect Issue 12 B-Connect-12 | Page 71