հյուսիսարևմտյան մասում ավելացրել են մի նոր մուտք և
թշնամու առաջխաղացումը արգելակելու նպատակով
Արխաշանի դարպասից հյուսիս կառուցել պարիսպ, որը
կտրում անցնում է բերդն ամբողջ լայնությամբ։ Արտաքուստ
անմատչելի ամրոց հիշեցնող եռահարկ դղյակը տեղադրվել
է բերդաքաղաքի հյուսիսարևմտյան, ամենաբարձր և միակ
մատչելի մասում և ընդգրկել մոտ 1500ք.մ մակերես։ XIIXIIIդդ. հյուսիսային կողմը լրացուցիչ ամրացվել է կիսաբոլոր բուրգերով հագեցված հզոր պարսպով։ Բերդամեջ
նայող դղյակի հարավային ճակատի վրա պահպանվել են
վերին հարկերի լուսամուտների բացվածքները։ Ապահովության համար ստորին հարկը լուսամուտներ չի ունեցել,
այլ փոքրիկ մի մուտք, որը փակվել է սողնակավոր քարե
դռնով։ Դղյակի հարկերը միմյանցից բաժանվել են գերանների վրա գամած տախտակներով։ Յուրաքանչյուր հարկ
ունեցել է հատակագծում սեղանաձև սենյակ։
Ամբերդի եկեղեցին կառուցել է Վահրամ Պահլավունին 1026 թվականին։ Առաջին եկեղեցիներից է, որոնք
խաչթևերի չորս անկյուններում ունեն կրկնահարկ ավանդատներ։ Ծածկի ծանրությունը թեթևացնելու նպատակով
տանիքի տարբեր մասերում լիցքի մեջ տեղադրվել են կավե
թրծված կարասներ։ Եկեղեցին ունի մի քանի արձանագրություններ, որոնցից մեկը՝ կառուցման վերաբերյալ
(ներսում, հյուսիսային պատի վրա)։
Դղյակից հարավ, արևելյան պարսպի մոտ գտնվում
է ամրոցի լավ պահպանված բաղնիքը (X-XIդդ.), որը
թաղածածկ քարե շենք է՝ փոքրիկ հանդերձարանով,
համեմատաբար ընդարձակ լողասրահով, արևմտյան ծայրի
կրկնահարկ բաժանմունքներով, որոնցում տեղակայված են
եղել ջուր տաքացնելու կաթսան ու ջրամբարը։ Ջուրը
ԼՌՈՒԹՅԱՆ ԳԻՆԸ
37