Prof Hennie Snyman
Departement Vee-, Wild- en Weidingkunde
UNIVERSITEIT VAN DIE VRYSTAAT
D
ie uitwerking van brand op weiveld
se wortelgroei moet nie onderskat
word nie. Alhoewel wortelgroei nie
‘n direkte bydrae tot diereproduksie het nie is dit wel verantwoordelik vir die
volhou-baarheid van die weidingekosisteem.
Die brand van weiveld is al eeue lank ‘n
onderwerp waaroor geargumenteer word. In
dele met ‘n hoër reënval is dit dikwels nodig
vir die volhoubare benutting van ‘n weidingekosisteem. In die droër dele noodsaak
onbeplande brande grootskaalse risikobestuur. Juis in dié dele is boere egter
onkundig oor die werklike omvang van die
produksieverliese wat met ‘n brand gepaardgaan.
Een van die skokkende resultate verkry met
brandstudies uitgevoer in die droër weiveld
dele van die sentrale grasveldgebied was dat
die basale bedekking op veld selfs twee groeiseisoene na ‘n brand 1% laer as op ongebrande veld was. ‘n Maand na die brand was
die bedekking reeds 66% laer. Hierdie laer
bedekking stel die weiveld meer bloot aan die
aanslae van die natuur elemente naamlik
reënval en temperature. Hierdie veld is weens
die laer bedekking meer droogte sensitief
weens hoër oppervlakafloop van reënwater en
hoër grondtemperature waarmee gebrande
veld gepaardgaan. Indien die veld te gou
bewei sou word sal die herstel van die plante
en mikroklimaat nie gou tot normaal terugkeer nie en lei dit tot mensgemaakte
droogtes.
Die verrassende element was die grootskaalse
wortelafsterwing wat met die brand gepaard
gaan. Elke grasplant bestaan uit ‘n versameling lote, elk met sy eie wortels. Soos wat die
lote (bedekking) deur die brand beskadig
word gaan dit gevolglik ook gepaard met
grootskaalse wortelafsterwing. Daar is bevind
dat soveel as 80% minder wortelgewig aangeteken is die eerste jaar na ‘n brand. In die
tweede seisoen was die nie-gebrande veld se
wortelgewig steeds 11% hoër as dié van
gebrande veld. Hoewel bogrondse produksie
in die tweede seisoen na ‘n brand begin
herstel het, was die wortelgewig dus steeds
baie laer as dié van nie-gebrande veld. In die
eerste seisoen na ‘n brand was bogrondse
produksie gemiddeld 35% laer, en aan die
einde van die tweede seisoen was dié produksieverlies net 7%. Hierdie beter bogrondse
produksie in nie-gebrande veld kan grootliks
toegeskryf word aan beter seisoenale wortelontwikkeling.
Ondergrondse produksie in droër gebiede is
baie hoër as bogronds. Voorts is dit interessant dat die afname in bogrondse produksie
weens ‘n brand 773 kg/ha kan beloop, vergeleke met ‘n moontlike verlies van 1 924 kg/ha