Prof Hennie Snyman
Departement Vee-, Wild- en Weidingkunde
UNIVERSITEIT VAN DIE VRYSTAAT
D
aar bestaan steeds
onduidelikhede en
variërende menings
rondom die lengte van
‘n beweidingsperiode van ‘n kamp
gedurende die groeiseisoen, sonder
om groeikragtigheid van die weiplante te benadeel en volhoubare
produksie te handhaaf. In die verlede was daar baie menings rondom die ideale besettingsperiode van
‘n weikamp wat soms gekoppel
word aan byvoorbeeld ‘n tweede
byt aan die graspolle wat nie mag
plaasvind binne ‘n beweidingsperiode nie. Baie navorsers huldig
ook die mening dat sekere nadelige
effekte van beweiding op die plant
wel weer vinnig opgehef kan word
met ‘n lank genoeg rusperiode ingebou in die bestuurstelsel. Die
vraag wat opgelos moet word is
watter interaksie van intensiteit en
frekwensie van beweiding/ontblaring die volhoubaarste vir groeikragtigheid van die weiplante vir
verskillende veldtipes en onder
droogte toestande mag wees.
Rooigras (Themeda triandra) wat
die hoogste bydrae tot diereproduksie in Suid-Afrika lewer,
naamlik 50% tot beesvleisproduksie
vanaf natuurlike weiveld, is as
voorbeeld gebruik in ‘n ontblaringstudie wat in die volgende reeks
artikels aangebied gaan word. Die
studie wat in die glashuis uitgevoer
is, het twee intensiteite van ontblaring ingesluit naamlik 25 en 50
mm hoogtes. Die keuse het spesifiek op hierdie ontblaringsintensiteite geval aangesien skape wat lae
stratum beweiers is, grasse tot ‘n
hoogte van 25 tot 200 mm kan
afwei (gemiddelde weihoogte is
100 mm). Beeste is diep stratum
beweiers wat grasse tussen 50 tot 1
000 mm hoogte (gemiddelde weihoogte is 300 mm) afwei. Die behoefte aan bestuursvaardigheid
neem toe namate die grootte van
die dier afneem, ten einde vir toenemende selektiewe ontblaring te
kompenseer. Gewoonweg beteken
dit dat die vermoë om selektief te
ontblaar omgekeerd tot diergrootte
varieer. Bogenoemde 25 mm en 50
mm wat as die laagste vreethoogtes
geïdentifiseer is vir onderskeidelik
skape en beeste, kan slegs as
algemene riglyne vir strawwe ontblarings beskou word. Prakties ge-
sproke vreet skape en beeste grasse
wel korter indien beskikbare plantmaterial beperkend raak. Die ander
aspek wat ingedagte gehou moet
word is dat skape en beeste ook nie
grasse sondermeer met die eerste
benutting tot ‘n spesifieke hoogte
sal ontblaar nie, aangesien dit ook
‘n funksie van die grasse se beskikbare blaaroppervlakte (hoogte) is.
Onder sekere omstandighede kan
beeste wel net so selektief vreet en
plante ook baie kort ontblaar soortgelyk aan die van skape.
Die frekwensies van ontblaring het
ingesluit weekliks, elke 2, 4, 6, 8 en
12 weke van ontblaring. Die intensiteite en frekwensies is in interaksie
met mekaar uitgevoer. Met hierdie
studie het die klem grootliks geval
op die impak van ontblaring op
wortelgroei en -produksie. Nadat
die grasse tot die onderskeie intensiteite en frekwensies van ontblaring onderwerp was, is sekeres
toegelaat om weer te herstel sonder
verdere ontblarings ten einde die
hersteltempo te kwantifiseer en
word in ‘n latere artikel volledig
bespreek.