Leerfabrieken van inwoners en ambtenaren: een speelplaats voor iedereen
Als ik de ideale overheid zou kunnen vormgeven, zou ik een kansenfabriek oprichten die het leven
voor de inwoners makkelijker maakt en het werk van de overheid efficiënter.
Een paar jaar geleden hadden we een ijskoude winter. In Breda, waar ik toen voor de gemeente
werkte, waren de singels bevroren. Een aantal inwoners dacht: ‘Laten we een groot schaatstoernooi
op de singels organiseren’. Maar voor zo’n evenement heb je een vergunning nodig en een vergunningsproces duurt lang bij de gemeente. Zo lang, dat de singels allang weer open zouden liggen tegen de tijd dat die vergunning er zou zijn. Wat deden de initiatiefnemers? Ze gingen door,
zonder vergunning en het evenement werd een groot succes. Ook de gemeente Breda was tevreden. In een brief aan de organisatie gaf de gemeente aan dat ze blij waren dat de inwoners zich
niet hadden laten ontmoedigen door de procesgang. Nederland heeft meer inwoners nodig die
kansen grijpen en gemeenten die dat stimuleren.
De laatste jaren ben ik vaker op situaties gestuit waarin inwoners werden gefrustreerd door de
gemeente in hun initiatieven ten bate van de samenleving. Dat botst niet alleen met de tijdgeest
waarin inwoners zelf aan zet willen zijn, maar ook met het eigen streven van de (rijks)overheid om
de participatiemaatschappij tot stand te brengen. Dat vraagt een overheid die juist niet alles zelf wil
bedenken en in eigen hand wil houden. De overheid moet kaders scheppen, faciliteren, bewaken
maar ook en vooral speelruimte bieden aan inwoners.
De economische crisis heeft ons wat dat betreft ook goede dingen gebracht. Mede door de financiële tegenwind moest de overheid haar allesbepalende rol loslaten en taken overdragen aan inwoners. Dat kan de overheid goed, kijk maar naar het schaatsevenement. Een ander voorbeeld is de
burgerbegroting. Bij wijze van experiment stellen inwoners van Breda een alternatieve begroting
116